در آستانه 35 سالگي بودم كه احساس عجيبي به من دست داد. احساسم به من مي گفت كه خيلي چيزها يادگرفتني نيست، بلكه اكتشافي است. كشف و شهودي است. شايد گذشتن از مرحله معرفت سطحي پايه ايجاد آن باشد، ولي لاجرم دليل ان نيست. از اينرو از خدا مي خواستم كه چشمم را به حقايق باز كند اما نه آنقدر كه ديود بسوزانم.

از آنجا كه خواستن توانستن است، اينچنان نيز شد. در اين دوره شعر زير مناجات نامه ام بود:

"خدايا  باز كن  چشمم  كه  بينم

                            هر آنچه در تو هست و من نبينم

درايت، عقل و دانش، بهره هوش

                           گذشت و استقامت، قلب پر جوش"

اكنون كه پاي در دهه هفتاد گذاشته ام، دلم مي خواهد مروري در تحول درونيم داشته باشم. و آنرا با شما عزيزان به مشاركت بگذارم.

گفتيم، گذشتن از "معرفت سطحي" بدين معني كه دوره  استنتاجات توسط حواس را تكميل كرده و حتي توان استفاده از حس ششم، كه به نظر بنده حس فرايندي ناشي از داشتن اشرافيت جامع و جمعي حواس يا توانايي با هم به كاربستن آنها و رسيدن به يك قوه استنتاجي جامع، كه پيش خوان و بيش خوان است را پشت سر بگذاريم. اين دوره را بنده دوره تكميل مدل معرفت سطحي نام گذاري كرده ام.

طي اين دوره، توانايي درك فراتر از معرفت سطحي را ميسر مي سازد. كه نتيجه آن، دسترسي به مدل معرفت سطحي است. البته خود شخص نيز پس از رسيدن به اين مرحله، بخشي از اين مدل مي شود.

اين شعر معروف مولانا :

"آب كم جوي، تشنگي آور بدست           تا بجوشد آبت از بالا و پست"

را مي توان مصداق عيني رسيدن به اين مرحله دانست.

پس از اين مرحله، ابزار يا تكنولوژي كار فراهم شده است و ديگر مشكل خاصي فراروي شخص براي درك ماهوي مقولات و مسايل باقي نمي ماند. فقط درك مسير و فهم زمان و مكان مختصات آنرا تكميل مي كند.

متمم اين فرايند معرفيتي، يك برنامه درك معرفيتي اجتماعي است. كه در واقع ديناميزم آنرا تشكيل مي دهد. در صورتيكه اين متمم به كار بسته نشود معرفت حاصله چون آب بركه كوچكي بيش نبوده و قابليت تبخير و تخمير خواهد داشت. اما با بكار بستن اين متمم، معرفت حاصله چونان جريان رودخانه اي پرصلابت به دريا خواهد رسيد.

به نظر مي رسد در صورتيكه اين متدولوژي تفكري ساده جايگزين شيوه هاي پيچيده و درهم آموزشي و تربيتي ميهنمان بشود، مسلماً مي تواند انرژي غير قابل تصوري در راستاي رسيدن به توسعه بالنده جامعه را همسو نمايد.